Evropska unija

“U Njemačkoj i zemljama pod Hitlerovom okupacijom mnoge antifašističke grupe još uvijek djeluju neuvezano. Mnogi dragocjeni i vješti politički akteri su još uvijek izolovani. Svi nastoje postići sporazum. Danas se taj sporazum može postići samo uz eliminaciju svih ideoloških, dogmatskih i vjerskih predrasuda. Cilj je svrgavanje fašizma u Evropi.”
Ovaj tekst je tajno 1943. u Berlinu širila grupa otpora programatskog naziva
“ “Evropska unija”. Napisali su ga 1939. intelektualci koji su se poznavali od početka 1930-ih, među njima hemičar Robert Havemann i ljekar Georg Groscurth. Grupa je izdavala antinacističke letke, pomagala Jevrejima koji su se skrivali tako što im je pribavljala krivotvorene lične dokumente, smještaj i hranu, uspostavljala je kontakte s drugim grupama otpora i strancima na prinudnom radu u Njemačkoj, naročito onima iz Ukrajine, Čehoslovačke i Francuske koji su postali članovi ove grupe. Ciljevi “Evropske unije” bili su “svrgavanje fašizma u Evropi”, “ponovno uspostavljanje individualnih sloboda” i “stvaranje socijalističkog poretka u ujedinjenoj Evropi”. Na jednom od letaka izlažu šta podrazumijevaju pod “Evropskim socijalizmom”: “Socijalizam ne znači iskorjenjivanje buržoazije, ukidanje privatnog vlasništva i uspostavljanje krvave diktature dogmatskih marksista, e[već] eliminaciju privatnih interesa iz politike i ekonomije” i “oslobođenje pojedinca od ekonomskog paternalizma.” Uspostavljanje Zajedničke Evrope
predstavljalo je neophodni ishod nakon strašnog rata i za druge grupe otpora.
U septembru 1943. Gestapo je uhapsio većinu od oko 50 članova grupe, a 13 ih je strijeljano. Nakon rata je komunistički režim DDR-a promovirao naslijeđe grupe, a jedan od preživjelih članova, Robert Havemann, postao je zastupnik u parlamentu Istočne Njemačke. Međutim, uskoro je počeo kritikovati režim i postao jedan od vodećih disidenata u DDR-u. Otpušten je s radnog mjesta profesora na Univerzitetu Humboldt u Berlinu 1963, proganjali su ga Stasi, stavljen je u kućni pritvor 1976. i tako je proveo posljednje godine života do svoje smrti 1982. Pošto je Havemann postao disident, grupa “Evropska unija” više nije promovirana u DDR-u.
Izraelski memorijalni centar za holokaust Yad Vashem proglasio je 2006. Roberta Havemanna i još četiri člana Evropske unije, Anneliesu i Georga Groscurtha, Paula Rentscha i Herberta Richtera,
“Pravednici među narodima” from the Israeli Holocaust memorial Yad Vashem.  Nicolas Moll