Pseudonimi i lažni identiteti
Marie-Madeleine Fourcade vodila je mrežu otpora “Alliance” u okupiranoj Francuskoj. Njena lažna lična karta na ime “Marie Suzanne Imbert”. Unutar svoje mreže imala je nom de guerre “Hérisson” (jež).<br>© wikimedia commons, public domain
Marie-Madeleine Fourcade vodila je mrežu otpora “Alliance” u okupiranoj Francuskoj. Njena lažna lična karta na ime “Marie Suzanne Imbert”. Unutar svoje mreže imala je nom de guerre “Hérisson” (jež).<br>© wikimedia commons, public domain
Kad se 18-godišnja Madeleine Riffaud priključila grupi otpora u okupiranom Parizu, od nje se tražilo da izabere lažno ime. Izabrala je “Rainer” jer su joj se sviđale pjesme Rainera Marije Rilkea. Jedan član njene grupe bio je šokiran: “Ne možeš izabrati njemačko ime!” Ali drugi je odgovorio: “Što da ne? Borimo se protiv nacista, a ne protiv Nijemaca.”
Tajno ime, poznato i kao nom de guerre, bilo je neizostavno za članove pokreta otpora. Samo bi rijetki znali vaše pravo ime, a s drugim članovima mreže i vanjskim kontaktima biste komunicirali samo pod svojim tajnim imenom. Kako biste zaštitili sebe i druge, u slučaju da okupator nekog uhapsi i podvrgne mučenju, ne bi mogli otkriti stvarni identitet svojih kontakata.
Imena su se mogla birati nasumično, ali često su pratila određeni obrazac i imala značenje. Svi članovi francuske mreže “Alliance” izabrali su imena životinja, pa ih je njemačka policija prozvala “Noinom arkom”. Kako bi poboljšali svoju sigurnost, pripadnici pokreta otpora često su mijenjali svoja tajna imena. Prije nego što je postao “Valter”, Vladimir Perić je bio “Petruškin”, “Ivica” i “Popaj” (zaista, po poznatom liku iz stripa).
“Valter” je primjer mnogo duže prakse korištenja pseudonima unutar komunističkog pokreta. Prije nego što je postao “Tito”, vođa jugoslavenskih komunista i partizanski komandant koristio je ime “Valter”, vjerovatno se referirajući na pištolj Walther, a pod tim imenom je vodio svoju ratnu prepisku s Moskvom.
Neki su se toliko poistovjetili sa svojim tajnim imenom da su ga zadržali i nakon rata. I sam Tito je postao poznat širom svijeta pod svojim pseudonimom. Jacques Delmas, koji je izabrao nom de guerre “Chaban”, postao je poznati francuski političar nakon rata pod imenom Jacques Chaban-Delmas.
Nom de guerre ne treba brkati s lažnim identitetom. Borci otpora često su posjedovali lažne lične dokumente na osnovu kojih su uspijevali voditi naoko normalan život. Historičara Marca Blocha pretresla je policija dok je živio u Lyonu 1943. s lažnim dokumentima na ime Maurice Blanchard, a njegovo ime unutar mreže otpora bilo je “Narbonne” po prelijepom srednjovjekovnom francuskom gradu. Mreže otpora su većinom pravile lažne lične dokumente, često uz pomoć saradnika iz administrativnih struktura. Partizanski komandant Kosta Nađ putovao je 1942. vozom u Bosni i Hercegovini pod lažnim identitetom željezničkog inspektora Mehmeda Idrizovića. Krivotvorene dokumente obezbijedili su mu komunistički saradnici u okupiranom Sarajevu.
Nicolas Moll Vladan Vukliš