Contact details
Wer Ist Walter?
info@weristwalter.eu
Nazad
Forests and mountains Memorijalizacija Minorities Organizacija otpora Pomoć i spašavanje Represija Vjerski akteri

Le Chambon-sur-Lignon: selo Pravednika

Izrael je 1990. proglasio stanovnike Le Chambon-sur-Lignon i okolnih sela Pravednicima među narodima’ Za vrijeme rata, ova francuska sela na visoravni Vivarais spasila su oko 3,500 Jevreja, od koji su bar trećina bila djeca. Stanovnici su također prihvatili i druge izbjeglice. Ukupno su pomogli više od 5,000 ljudi koji su bježali od progona njemačkih i francuskih vlasti. Ovo protestantsko područje obilježeno iskustvom izbjeglištva primalo je izbjeglice i prije izbijanja Drugog svjetskog rata: prvo španske Republikance i antinaciste iz Njemačke i Austrije, zatim Jevreje koji su odsvakuda stizali u Francusku kao izbjeglice, a od 1943. i mladiće koji su odbijali otići u Njemačku na obavezni rad (Service du Travail Obligatoire, STO) i neke koji su se priključili maquisu Postojale su dvije različite faze: prva, od 1940. do ljeta 1942. bila je faza ‘otvorenog’ utočišta. Već je 23. juna 1940. André Trocmé, svećenik u Le Chambonu, snažno izrazio svoja pacifistička uvjerenja: ‘Dužnost kršćana je da se oružjem Duha suprotstave nasilju koje se vrši nad njihovom savješću.’ U to vrijeme je ova regija bila ‘slobodna’ zona. Uz pomoć raznih organizacija, kao što su Quaker Mutual Aid Committee, Cimade, Swiss Children’s Aid, Amitié chrétienne i Œuvre de Secours aux Enfants (OSE), izbjeglice su dolazile na visoravan iz zatvoreničkih logora južne zone. Mnoga djeca su primljena u porodice, hotele i farme. Višijevske vlasti su znale za aktivnosti Andréa Trocmé, njegove žene Magde i svećenika Theisa i isprva su ih tolerisale. Situacija se mijenja u ljeto 1942. Upozoreni unaprijed na raciju sakupljanja Jevreja 26. avgusta u južnoj zoni, progonjeni su na vrijeme evakuisani. Od tada je utočište postalo tajno, a kad su Nijemci okupirali južnu zonu u novembru 1942. postalo je i sve više rizično. Izbjeglice su raspoređene među farmerima visoravni pod lažnim imenima. Lokalno stanovništvo ih je skrivalo i pokušavalo organizovati njihovo prebacivanje u Švicarsku Izbjeglicama se pridružio i sve veći broj maquisards koji su se na visoravni organizovali za oružane borbe. U isto vrijeme pojačana je represija: svećenici Trocmé i Theis uhapšeni su i pritvoreni na neko vrijeme u februaru 1943. Njemačka policija je 29. juna 1943. uhapsila 18 učenika u školi i njih petero, za koje je utvrdila da su Jevreji, deportovano je u Auschwitz. Francuzi koji su pomagali izbjeglicama su hapšeni, a neki i strijeljani. Regija je oslobođena tek početkom septembra 1944. Nakon 1945. historija Le Chambona ostala je uglavnom nepoznata. Krajem 1970-ih bivše izbjeglice su se vratile da nađu svoje ‘spasioce’ i postave spomen ploču. To sjećanje je sad u zamahu. Nakon priznanja centra Yad Vashem 1990. predsjednik Chirac je 2004. odao počast herojstvu ovog sela, što je tri godine kasnije potvrđeno na svečanoj ceremoniji u Panthéonu u Parizu. Od 2013. spomenik u Le Chambon-sur-Lignon svjedoči o ovom nesvakidašnjem građanskom i kolektivnom otporu.  

Corine Defrance

Izvori / Saznaj više:
  • André Trocmé, Mémoires, Genève, 2020
  • Patrick Cabanel, Laurent Gervereau (dir.), La Deuxième Guerre mondiale, des terres de refuge aux musées, Saint-Agrève, 2003.
  • Peter Grose, A Good Place to Hide: How One French Community Saved Thousands Of Lives During World War II, New York, 2015.
  • “The French town that saved Jewish children during the Holocaust”, Wolrd Jewsih Congress, video, April 2020: https://www.youtube.com/watch?v=yKiod6852z0
  • “Conspiracy of Goodness: How French Protestants Saved Thousands of Jews During WWII”, Kupferberg Holocaust Center, videos with testimonies of time-witnesses: https://khc.qcc.cuny.edu/goodness/videos/
Video

“The French town that saved Jewish children during the Holocaust”, Wolrd Jewsih Congress, April 2020

This website stores cookies on your computer. Cookie Policy