Irène Giron i štampa pokreta otpora

U julu 1951. André François-Poncet, francuski visoki komesar u Njemačkoj, preporučio je da Irène Giron bude nominovana Chevalier (Vitez) u Nacionalnom redu Legije časti (Légion d’honneur), u znak priznanja za njenu posvećenost pokretu otpora tokom Drugog svetskog rata. Legija časti je najviši orden za zasluge francuske države.

Ova 40-godišnja žena, koja je od 1945. uz Raymonda Schmittleina bila zadužena za denacifikaciju i demokratizaciju Njemačke kroz kulturu i obrazovanje, osnovala je u maju 1941. list Combat (Borba), alžirsko izdanje. U istoimenom pokretu, kojeg je u Alžiru vodio René Capitant i koji je podržavao nastojanja generala De Gaullea da stekne uporište u Sjevernoj Africi, bila je zadužena za propagandu. U to vrijeme propaganda je predstavljala osnovnu aktivnost francuskog pokreta otpora protiv nacističke Njemačke i Višijevskog režima.

Rođena u Hamburgu 1910. kao Irene Roman, majka joj je bila Njemica, a otac Englez. Kao diplomirana prevoditeljica napustila je nacističku Njemačku 1937. iz solidarnosti sa svojom majkom i očuhom – njemačkim Jevrejem kojem je prijetio antisemitski progon. Radila je kao novinarka u Južnoj Africi za dva časopisa. U jesen 1939. pridružila se svom zaručniku Charlesu Gironu u Francuskoj i radila kao prevoditeljica za francusku vladu. Simbolično je podnijela ostavku na dan primirja, 22. juna 1940. Irène je imala britansko državljanstvo, ali je brakom stekla francusko, a u ljeto se par priključio grupi otpora po imenu Les Petites Ailes (Mala krila) u području Centralnog masiva. Bila je zadužena za istoimeni ilegalni list, preteču lista Combat, koji je vodio Henri Frenay, jedan od lidera francuskog pokreta otpora.

Pošto ih je tražio Gestapo, Gironovi su krišom prebačeni u Alžir gdje su uspostavili lokalni ogranak Combata (pokreta i lista). Irène je na sebe preuzela uređivanje, štampu i distribuciju alžirskog izdanja Combata. Isprva pisan rukom, a kasnije štampan u sedmičnim izdanjima, Combat je dugo ostao u tajnosti, čak i nakon angloameričkih iskrcavanja u Sjevernu Afriku 8. novembra 1942. Cilj mu je bio oslobođenje Francuske, “ne samo od invazora, već i od tirana koji su uzurpirali vlast nakon poraza i zadržali je uz pomoć neprijatelja.” (kolumna, 1.12.1942). U nadmetanju između Girauda i De Gaullea za vodstvo nad oslobodilačkim pokretom u Sjevernoj Africi Combat je bio najbolje oružje golista. Irène je u Alžiru od novembra 1943. radila kao attaché za štampu za Commissariat à l’Éducation nationale (Nacionalni komesarijat za obrazovanje) kojeg je vodio Capitant u sklopu Commissariat français de la Libération nationale (Francuskog komesarijata nacionalnog oslobođenja) pod vodstvom De Gaullea.

Irène Giron, koja je već dobila orden otpora, odlikovana je kao Chevalier de la Légion d’honneur 1952. Bila je među malobrojnim ženama čija je uloga priznata (8.5% ih je među odlikovanim za djela otpora u Francuskoj). Po njoj je 2023. nazvan trg ispred Univerziteta Johannes Gutenberg u Mainzu kojeg je 1946. osnovala skupa sa Schmittleinom. Corine Defrance