11. novembar 1940, prvi trenutak otpora u Parizu

11. novembra 1940, nekoliko mjeseci nakon početka nacističke okupacije dijela Francuske, stotine pariških srednjoškolaca i studenata odlučili su krenuti u demonstracije niz Champs-Élysées prema jednom od najpoznatijih spomenika glavnog grada, Arc de Triomphe (Trijumfalna kapija). Datum koji su izabrali, kada se obilježava 11. novembar 1918, imao je simboličan značaj: pobjeda protiv Njemačke u Prvom svjetskom ratu. Čini se da je ovo bio jedan od prvih koordiniranih javnih činova otpora na francuskoj teritoriji nakon apela generala De Gaullea iz Londona 18. juna 1940.

U gradu koji je preobražen zbog sveprisutnih nacističkih uniformi, saobraćajnih znakova na njemačkom i zastava sa kukastim krstom, pariška omladina brzo su se i hrabro okupila da se suprotstavi opresiji. Nakon što se život vratio u normalu nakon panike u prvih nekoliko sedmica okupacije, početak školske i akademske godine prošao je gotovo uobičajeno utoliko što se većina državnih službenika i nastavnika prilagođavala novonastaloj situaciji. Međutim, među studentima je bilo i pobunjenika vođenih duhom otpora. Od septembra, a naročito u Latinskoj četvrti, pravili su nerede bacajući jaja i paradajz, crtali slovo “V”, znak za pobjedu, bijelom bojom na zidovima, izvikivali “Vive De Gaulle” na ulicama i u metrou, a u mnoge biblioteke ubacivali su antinacističke letke. Odluka Višijevske vlade da se više ne obilježava 11. novembar i da više ne bude državni praznik, uz hapšenje Paula Langevina, profesora na Collège de France i istinskog naučnog autoriteta, pretvorili su nezadovoljstvo u pokret s više strukture, motiviran suprotstavljanju Nijemcima, a to nezadovoljstvo s početka novembra doseglo je svoj vrhunac 11. dana tog mjeseca.

Tog dana u zoru grupe studenata došle su položiti cvijeće na Spomenik neznanom vojniku pod Trijumfalnom kapijom, simbolom herojstva protiv Njemačke. Do popodneva okupilo se skoro 3000 ljudi, pjevali su La Marseillaise (himnu Francuske) i “Vive De Gaulle” (Živio De Gaulle), a njemačka vojska potpomognuta francuskom policijom odlučila je intervenisati kundacima i pucnjevima kako bi rastjerala demonstrante koji su u prosjeku imali jedva 18 godina. Prijavljeno je oko petnaest povrijeđenih i oko 200 uhapšenih i kasnije zatvorenih. Sljedećeg dana su svi univerziteti u Parizu bili privremeno zatvoreni nekoliko sedmica po naređenju njemačke vojne komande.

Izuzetan jer se desio tako rano, ovaj prvi javni čin otpora nije imao istinsko političko usidrenje, iako su neki srednjoškolci imali dokazanu naklonost komunistima. Dok se tiha većina mirila s poniženjem okupacije, ovi mladi ljudi pokazali su pravi put: suprotstaviti se barbarstvu znači uključiti se. Yvan Gastaut